Czym jest czerniak? Zgodnie z definicją jest to nowotwór wywodzący się z komórek barwnikowych (melanocytów). Bywa mylnie nazywany rakiem skóry. To głównie z tego powodu, że jego najczęstszą lokalizacją jest skóra, choć może umiejscowić się pod paznokciem, na wardze, w jamie ustnej, a nawet w płucach. Czerniak bywa często bagatelizowany – podobnie jak jego objawy, które zdarza się – pozostają niezauważone. Badania statystyczne dowodzą, iż w Polsce – w skali roku, czerniak zostaje rozpoznany u około 3000 osób. Ponad 30% z tych osób umiera.
Szacuje się, że ponad 90% przypadków czerniaka jest spowodowanych ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe (UV) pochodzące ze słońca. A w jaki sposób promienie słoneczne powodują czerniaka? Poprzez uszkodzenie DNA w komórkach skóry. Wspomniane promieniowanie UV może się przyczyniać do powodowania mutacji w DNA komórek skóry, a to z kolei może prowadzić do rozwoju raka. Im większa ekspozycja na słońce – tym większe ryzyko jego rozwoju. Ale intensywność przebywania w słonecznych promieniach nie jest tutaj jedynym kryterium. Specjaliści wyodrębniają grupę ryzyka ze względu na inne cechy.
Szacuje się, że ponad 90% przypadków czerniaka jest spowodowanych ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe (UV) pochodzące ze słońca.
W grupie ryzyka znajdują się osoby z dużą liczbą znamion o różnorodnej wielkości i nietypowym umiejscowieniu. W takiej grupie są też osoby o jasnej karnacji ze skłonnością do oparzeń słonecznych oraz z licznie występującymi piegami. Czerniak może z większym prawdopodobieństwem dotknąć osoby z osłabionym układem odporności oraz te, które miały w rodzinach przypadki wystąpienia czerniaka. Ludzie, którzy znajdują się w grupie ryzyka, zgodnie z zaleceniami ekspertów powinny choć raz w roku wybrać się do dermatologa.
Objawy czerniaka mogą być różne, ale część wspólnych oznak może obejmować widoczny rozój nowego znamienia lub zmian zachodzących w istniejącym znamieniu. W przypadku śladów ciemnych o nieregularnych kształtach – istnieje większe prawdopodobieństwo, że mamy do czynienia ze znamionami rakowymi. W przypadku zauważenia takich lub podobnych zmian – należy się jak najszybciej wybrać do specjalisty.
W jaki sposób ochronić się przed czerniakiem? Jak już wspominaliśmy – głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na czerniaka jest promieniowanie słoneczne. Zatem kluczowym sposobem na zapobieganie tytułowej chorobie jest unikanie promieni słonecznych – zwłaszcza latem, w porach popołudniowych oraz rezygnacja ze solarium. Jeśli zamierzamy przebywać długo w słońcu – warto zastosować kremy z filtrem UV. Warto również zaopatrzyć się w okulary przeciwsłoneczne z takim filtrem oraz zakrywać głowę.
