Liczne zabytki
Wielowiekowa historia Warmii pozostawiła po sobie wyjątkowe zabytki architektury. Jednym z obiektów wpisanych na listę Pomników Historii jest pochodzący z XIV wieku Zamek Biskupów Warmińskich zwany „Wawelem Północy”. Na przestrzeni epok zamieszkiwały tu wybitne postacie – między innymi Mikołaj Kopernik czy Ignacy Krasicki. Warto podkreślić, że Zamek Biskupów Warmińskich jest jednym z najwspanialszych przykładów polskiej architektury w stylu gotyckim.
Cennym zabytkiem Lidzbarka Warmińskiego jest również Pałacyk Letni (tzw. Oranżeria Kultury) z XVII wieku, kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, cerkiew prawosławna oraz dawne fortyfikacje prowadzące do Wysokiej Bramy, która jest żywym dowodem dawnych fortyfikacji miasta. Ale Powiat Lidzbarski to nie tylko Lidzbark Warmiński. To również okoliczne miasteczka i miejscowości.
Świetną propozycją dla miłośników historycznej architektury jest położona nieopodal Orneta. Stare miasto zachowało dawny układ ulic, z prostokątnym rynkiem w centrum. Stary Rynek zawdzięcza swoje piękno podcienionym kamieniczkom, znajdującym się wokół gotyckiego ratusza z XIV wieku z najstarszym dzwonem na Warmii. Tuż obok Ornety znajduje się malownicze Krosno, a w nim – Sanktuarium pw. Nawiedzenia NMP z XVIII wieku. To jeden z najpopularniejszych celów pielgrzymkowych wędrówek w Polsce.
Wspominając o zabytkach sakralnych – nie możemy zapominać o położonym nieopodal Chwalęcinie, gdzie znajduje się Sanktuarium pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. W świątyni z XVIII wieku jest przechowywany cudowny – „Czarny Krucyfiks” z roku 1400. Na terenie innych gmin powiatu lidzbarskiego również znajdują się zabytkowe kościoły w stylu gotyckim i barokowym. Warto zajrzeć między innymi do: Kłębowa, Blanek, Rogóża, Kraszewa, Babiaka, Runowa, Ignalina, Lubomina, Kiwit czy Stoczka Klasztornego.
Bliskość natury
Tytułowy obszar to istotna część „Zielonych Płuc Polski”. Bogactwem tych ziem są dobre gleby, łagodny klimat, zasoby wód oraz różnorodność świata roślinnego i zwierzęcego. Niemal dziewiczy krajobraz pozwolił na stworzenie jedynych w swoim rodzaju obszarów chronionych przyrodniczo. Jednym z nich jest Użytek Ekologiczny Ptactwa w Bartnikach. To blisko 100-hektarowe rozlewisko, położone tuż obok Gminy Kiwity, jest zaliczane do najcenniejszych w skali kraju. Na terenie rozlewiska żyje zagrożony całkowitym wyginięciem żółw błotny. Występuje tu wiele gatunków ryb oraz ptactwa – również przelotnego. Dzięki ambonom i kładkom turyści mamy idealne warunki do obserwacji.
Unikalnym miejscem na skalę naszego kraju są także Żegockie Błota. To ponad 30-hektarowy rezerwat przyrody, stanowiący obszar lęgowy oraz żerowisko ptactwa wodnego i błotnego. Walory przyrodnicze i krajobrazowe to również domena wspomnianego już Lubomina. O czystości i naturalności terenu świadczy rzeka Pasłęka, nazywana „wodą górską”, w której żyją między innymi pstrągi i lipienie. Nadbrzeżne tereny rzeki stanowią obszar rezerwatu przyrody „Ostoja bobrów na rzece Pasłęce”. W pobliżu Lubomina znajduje się również pięknie położone jezioro Tonka, które wygląda na nas pośród pagórkowatych pól z dala od cywilizacji. Jest to idealne miejsce dla osób spragnionych wypoczynku od zgiełku.
A skoro mowa o rzekach – warto wspomnieć o Symsarnie, rzece przepływającej przez Lidzbark Warmiński. W jej dolinie znajduje się park uzdrowiskowy, który łączy miejski klimat z zielonymi – rekreacyjnymi terenami. To właśnie tu znajduje się licznie odwiedzany Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Symsaryny. Tytułowa rzeka jest jednym z dopływów Łyny – jednej z najpopularniejszych warmińskich rzek. Nad rzeką Łyną zbudowano park o charakterze wypoczynkowym, z licznymi szlakami spacerowymi oraz miejscami widokowymi umożliwiającymi podziwianie bogactwa przyrodniczego.
Tego rodzaju aranżacja znakomicie nawiązuje do dawnych tradycji Lidzbarka Warmińskiego. Dawno temu był tu kurort, a miasto miało charakter uzdrowiskowy. Wybudowana niedawno tężnia solankowa oraz Pawilon Zdrowia są jednym z pierwszych etapów odtworzenia uzdrowiska. W dolnej części znajduje się basen zasilany wodą pochodzącą z pobliskich Term Warmińskich. Jest on wypełniony wodą solankową, uwalniającą dobroczynne mikroelementy. Pawilon Zdrowia jest obiektem wyposażonym w urządzenia lecznicze, diagnostyczne i rehabilitacyjne, posiada pomieszczenie do ćwiczeń oraz małą tężnię, która umożliwia przeprowadzanie zabiegów aerozoloterapii i helioterapii. Na miejscu dostępne są również gabinety fizykoterapii, gabinety do ćwiczeń rehabilitacyjnych oraz grota solna do krioterapii i aeroterapii.
Dla aktywnych
Powiat Lidzbarski to również świetna alternatywa dla miłośników aktywnego wypoczynku. Jest on jednym z najpiękniejszych przystanków szlaku rowerowego Green Velo. Na szczególną uwagę zasługuje różnorodność lidzbarskiego odcinka trasy. Lasy, pola, łąki, wśród których prowadzi 28-kilometrowy szlak, a także przydrożne kapliczki sprawiają, że jest to urokliwa droga, która dzięki pagórkowatemu ukształtowaniu terenu stanowi również sportowe wyzwanie. Oczywiście nie jest to jedyna trasa dla pasjonatów rowerowych eskapad. Na terenie powiatu lidzbarskiego mamy do dyspozycji aż sześć wyznaczonych szlaków z których najkrótszy – w formie pętli, ma długość 9km, zaś najdłuższy – aż 50km.
Przez Lidzbark Warmiński przebiegają także szlaki turystyczne. Polecamy trzy z nich – szlak czerwony, zwany kopernikowskim, który łączy miasta związane z działalnością wybitnego astronoma, szlak czarny – spacerowy, który ukazuje historyczne zakątki miasta oraz szlak niebieski – fragment międzynarodowego szlaku turystycznego z prawdziwą obfitością warmińskich pejzaży. Skoro mowa o intrygujących szlakach – nie możemy pominąć Szlaku Fortyfikacji Trójkąta Lidzbarskiego, czyli 35-kilometrowego fragmentu linii umocnień dawnych Prusów Wschodnich. Szlak przebiega przez tereny leśne na północ od Lidzbarka Warmińskiego i Ornety. Składa się na niego około 250 budowli – w tym 204 schrony.
Lidzbark Warmiński oraz jego okolice leżą na Szlaku Świętej Warmii. Aż cztery z szesnastu stacji tego unikalnego szlaku współtworzą miejscowości ulokowane w tytułowym powiecie. Warto odwiedzić owe miejsca, zatrzymać się na chwilę lub dłużej, aby poznać znane nie tylko w regionie miejsca pielgrzymkowe, sanktuaria, szlaki pątnicze, ale także historyczne obiekty sakralne związane z ciekawą historią biskupstwa warmińskiego oraz różnymi wydarzeniami o charakterze religijnym, historycznym i legendarnym.
Warmia słynie nie tylko z rowerowych i pieszych wędrówek. To także raj dla pasjonatów sportów wodnych. Spływy po Łynie są już kultowe w środowisku kajakarzy – to ze względu na walory krajobrazowe i znakomitą infrastrukturę, na którą składają się przystanie, pomosty, altany i parkingi. W sezonie letnim organizowane są tu spływy zarówno dla doświadczonych kajakarzy, jak i tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z tym sportem.
Z kolei miłośnicy wakacyjnych kąpieli znajdują swój azyl nad jeziorem Wielochowskim, gdzie mamy do dyspozycji strzeżone kąpielisko, pomost, zjeżdżalnię dla dzieci, boiska do siatkówki i wypożyczalnię sprzętu rekreacyjnego. Fanów nieco bardziej ekstremalnego wypoczynku zapraszamy nad jezioro Blanki, które sprzyja uprawianiu wielu sportów wodnych. W Powiecie Lidzbarskim również miłośnicy jazdy konnej odnajdą coś dla siebie. W okolicy Lidzbarka Warmińskiego znajduje się kilka stadnin oraz gospodarstw agroturystycznych, które proponują swoim gościom przejażdżki konne oraz naukę jeździectwa.
Serdecznie zapraszam do wyjątkowego miejsca jakim jest Powiat Lidzbarski. To idealne miejsce zarówno dla tych, którzy chcą odpocząć w ciszy i bliskości natury, jak i również dla tych, którzy preferują aktywny wypoczynek lub fascynują się historią Polski. Znajdzie się tu wiele zabytków oraz miejsc wartych poznania. Bez wątpienia pobyt w Powiecie Lidzbarskim może być świetnym początkiem przygody i wspomnień, do których warto wracać!
Jan Harhaj, Starosta Lidzbarski
